Nowotwory głowy i szyi nie należą do najczęstszych diagnoz w kontekście raka, mimo że ich liczba rośnie. Ponadto podejmują obecnie znacznie młodsi pacjenci. Nowotwory głowy i szyi są często wykrywane przez lekarzy w zaawansowanym stadium.
Radioterapia protonowa daje jednak duże szanse na wyleczenie. Jest ona szczególnie wyjątkowa, ponieważ oprócz doskonałych wyników wykazano, że zmniejsza ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, które towarzyszą innym rodzajom leczenia. Najczęściej są to trudności z przełykaniem. Jednak zdecydowana większość pacjentów poddawanych terapii protonowej jest w stanie przejść leczenie w warunkach ambulatoryjnych, zachowując zdolność połykania oraz bez stosowania różnych inwazyjnych procedur.
Pierwszą diagnozą leczoną w PTC są nowotwory zatok przynosowych (zatoka czołowa, obszar między oczami). W przypadku konwencjonalnej radioterapii obszarów tych zasadniczo nie da się napromieniować we właściwy sposób. Ta diagnoza stanowi największą grupę naszych pacjentów.
Drugą ważną grupą są pacjenci z nowotworami jamy nosowo-gardłowej – jest to dość specyficzna diagnoza, występująca głównie u młodszych pacjentów w wieku od 20 do 40 lat. Nowotwór występuje w tym przypadku w tkance tworzącej tylną ścianę nosogardła. Są to stosunkowo agresywne nowotwory, ale bardzo dobrze reagują na leczenie, a perspektywy dla pacjentów są bardzo dobre – do 85% w perspektywie długoterminowej wyleczy się. Ten typ guzów zlokalizowany jest w środkowej części czaszki, więc standardowa metoda fotonowa jest nieodpowiednia – późne następstwa występują w ciągu 4 lub 5 lat i są istotne.
Kolejna grupa to nowotwory ślinianek i ślinianek przyusznych – szczególnie w przypadku tej diagnozy wykorzystywany jest fakt, że nowotwór zwykle zlokalizowany jest z boku głowy i na jej powierzchni, więc proton zatrzymuje się na 2-3 cm, a reszta twarzy pozostaje wolna od promieniowania.
Jednak pod względem częstości występowania ostatnia grupa nowotworów, które leczymy – nowotwory migdałków gardłowych i nasady języka – ostatnio bardzo intensywnie poszerza się. Diagnoza ta dotyczy głównie młodszych pacjentów. Ten typ nowotworu jest wywoływany przez ten sam wirus, który odpowiedzialny jest za raka szyjki macicy u kobiet, HPV 16.
Czasami w PTC obserwujemy również nowotwory ucha, ale są to bardzo rzadkie diagnozy – przypadki jednostkowe.
