Radioterapia, czyli napromieniowanie, jest jedną z metod leczenia chorób onkologicznych (ale także niektórych nieonkologicznych).
Najczęściej jest stosowana w połączeniu z niektórymi innymi rodzajami leczenia, takimi jak chirurgiczne zabiegi lub chemioterapia. Obecnie około 50% onkoligicznych pacjentów przechodzi jakąś formę radioterapii. Leczenie napromieniowaniem ma na celu natychmiastowe wyleczenie guza lub przynajmniej złagodzenie problemów, które nowotwór powoduje.
Początki radioterapii sięgają końca XIX wieku, a dokładniej 8 listopada 1895 roku. Był to dzień, w którym niemiecki fizyk Wilhelm Conrad Röntgen odkrył w swoim laboratorium nowy, nieznany dotąd typ wiązki. W styczniu następnego roku przedstawił swoje odkrycie na spotkaniu środowiska naukowego i nazwał to zjawisko promieniowaniem rentgenowym. Naukowcy wkrótce odkryli, leczniczy potencjał tego urządzenia i jeszcze w tym samym roku odnotowano pierwszy udany przypadek wyleczenia raka za pomocą promieniowania. Przypadki wyleczonego raka piersi i skóry były jednymi z pierwszych udanych eksperymentów z radioterapią. Kolejnym ważnym kamieniem milowym w historii radioterapii jest odkrycie małżonków Curies: promieniowanie gamma radia 226. To z kolei znalazło zastosowanie w leczeniu złośliwych chorób nowotworowych.
W ciągu następnych kilku lat w leczeniu zaczęto stosować promieniowanie jonizujące. Jednak oprzyrządowanie było wówczas dalekie od doskonałości, co skutkowało niewystarczającym napromieniowaniem guza. Krok naprzód w tym kierunku nastąpił dopiero w latach pięćdziesiątych XX wieku, kiedy w praktyce klinicznej zaczęto stosować wysokoenergetyczne emitery kobaltu. W tym samym czasie rad 226 został również zastąpiony bezpieczniejszymi sztucznymi radioizotopami, które wprowadzano bezpośrednio do guza.
W tym samym czasie, ale na innym kontynencie (mianowicie w Ameryce),za pomocą badawczych akceleratorów cząstek zaczęto stosować w leczeniu raka protony. Terapia protonowa staje się coraz bardziej pożądaną metodą leczenia, ponieważ powoduje znacznie mniejsze obciążenie zdrowych tkanek i narządów niż konwencjonalna (fotonowa) radioterapia.
Największe postępy świat radioterapii poczynił w ciągu ostatnich 20 lat, i to nie tylko dzięki coraz doskonalszemu wyposażeniu w urządzenia. Dzięki programom komputerowym możliwe jest teraz trójwymiarowe modelowanie rozkładu dawki promieniowania. Między innymi znacznie się poprawił poziom wiedzy o biologicznych skutkach napromieniowania, zarówno na poziomie komórkowym, jak i molekularnym.
