Leczenie protonowe złośliwych chłoniaków

Leczenie protonowe złośliwych chłoniaków

  • Leczenie protonowe złośliwych chłoniaków

    Nasze procedury radioterapii protonowej w leczeniu chłoniaka złośliwego śródpiersia (mediastinum) zostały włączone do światowych protokołów leczenia, są przyjmowane przez inne światowe centra terapii protonowej i pozwalają w absolutnie fundamentalny sposób zmniejszyć narażenie serca i płuc na promieniowanie, tym samym znacznie eliminując ryzyko chorób serca i płuc (takich jak zawał serca, zaburzenia rytmu serca, zwłóknienie płuc itp.). Terapia protonowa może również znacznie wyeliminować narażenie rdzenia kręgowego na promieniowanie, zmniejszając w ten sposób ryzyko uszkodzenia rdzenia kręgowego.

    Chłoniaki złośliwe to choroba, która bardzo często dotyka ludzi w młodym wieku Wysoki odsetek pacjentów po leczeniu onkologicznym powraca do zdrowia, dlatego pożądane jest, aby w jak największym stopniu zapobiegać wszelkim skutkom ubocznym leczenia. Jest to jeden z
    nowotworów bardzo wrażliwych na radioterapię. Radioterapia jest zwykle zalecana jako leczenie wspomagające po wcześniejszym leczeniu systemowym (chemioterapia, leczenie biologiczne).

    Problem napromieniania chłoniaków złośliwych polega na zmniejszeniu dawki dla okolicznych narażonych narządów, co w większości przypadków nie jest możliwe do osiągnięcia za pomocą radioterapii konwencjonalnej. W dłuższej perspektywie po radioterapii tej pacjenci są szczególnie narażeni na rozwój wtórnych nowotworów złośliwych i chorób układu krążenia.

    Niezbędne jest zawsze staranne rozważenie wskazań do napromieniania. Konieczność włączenia radioterapii do schematu leczenia potwierdzają badania kliniczne. W Republice Czeskiej stosujemy się do zaleceń Grupy ds. Współpracy w Leczeniu Chłoniaków (Kooperativní lymfonová skupina – KLS), które odzwierciedlają najnowsze wyniki badań klinicznych i są regularnie aktualizowane. Podczas radioterapii stosujemy się również do zaleceń International ILROG (Lymphoma Radiation Oncology Group). W 14 badaniach potwierdzono, że radioterapia protonowa znacznie zmniejsza obciążenie promieniowaniem zagrożonych narządów i dlatego powinna być rozważana u pacjentów, u których jest w stanie znacznie zmniejszyć dawkę dla zagrożonych struktur.

  • Foto

    Napromienianie w kontrolowanym wdechu

    Ponieważ ruchy oddechowe mogą zakłócać dokładność i precyzję napromieniania protonami, stosujemy również metodę kontrolowanego wdechu w radioterapii raka płuc. Służy do tego urządzenie Dyn’R.

    Metodę napromieniania z zastosowaniem kontrolowanego oddychania stosuje się tam, gdzie istotne jest by dana część ciała (obszar) była napromieniana każdego dnia w ten sam sposób. Ponieważ jednak napromieniany obszar porusza się pod wpływem oddechu, należy zadbać o to, by ciało pacjenta było zawsze w takiej samej pozycji. Najlepiej sprawdza się tu wstrzymywanie oddechu na pewnym poziomie. W celu określenia tego poziomu najpierw pacjent musi nauczyć się oddychać w sposób kontrolowany (ćwiczenie Dyn’R).

    Nauka kontrolowanego oddychania odbywa się na leżąco, na plecach po podłączeniu do spirometru z użyciem filtra antybakteryjnego i ustnika. Nos zostaje zaciśnięty za pomocą klipsa, tak by całe powietrze było wydychane ustami. Na oczy pacjent zakłada specjalne okulary, na których będzie obserwować instrukcje dotyczące oddychania. Nasz doświadczony pracownik cierpliwie towarzyszy pacjentowi podczas procesu nauki, pacjent ma zawsze możliwość przećwiczenia całej procedury. Nie musi się więc niczego obawiać.

    Foto
  • Wskazania do protonoterapii

    Wskazania, w których radioterapia protonowa powinna zostać włączona do schematu leczenia, są następujące:

    • zajęcie w obrębie śródpiersia, gdy napromieniany obszar (pierwotne zajęcie) rozciąga się poniżej poziomu lewej tętnicy wieńcowej lub poniżej poziomu 7. kręgu piersiowego,
    • młode kobiety z zajęciem dołu pachowego, u których radioterapia protonowa jest bardziej oszczędzająca gruczoł piersiowy, a tym samym zmniejsza ryzyko rozwoju raka piersi wywołanego leczeniem,
    • pacjenci po kilku liniach chemioterapii lub po przeszczepie szpiku kostnego, u których występuje wyższe ryzyko wystąpienia powikłań po napromienianiu (zwłaszcza zajęcia płuc, układu krążenia i szpiku kostnego),
    • aktywna choroba ograniczona do jednego obszaru przepony (zajęcie nad- lub podprzeponowe), która nie zareagowała optymalnie na chemioterapię lub leczenie biologiczne i u której konieczne jest zwiększenie całkowitej dawki promieniowania,
    • pacjenci po wcześniejszym napromienianiu tego samego lub sąsiedniego obszaru,
    • pacjenci z istniejącym poważnym problemem zdrowotnym (po zawale mięśnia sercowego, z wadą zastawki, schorzeniem płuc itd.), u których konieczne jest napromienianie tego obszaru.


    W przypadku pacjentów z zajęciem śródpiersia w PTC już od kwietnia 2015 roku stosuje się napromieniania z kontrolowanym maksymalnym wdechem (deep inspiration breath hold-DIBH). Technologia ta jest obecnie najłagodniejszą dostępną techniką radioterapii guzów śródpiersia, a w niektórych przypadkach jest również kojarzona z kontrolą ruchów niezwiązanych z oddychaniem, takich jak pulsacja dużych naczyń krwionośnych lub serca (rescanning). Dzięki temu napromienianie jest bezpieczne nawet w problematycznych obszarach takich jak śródpiersie czy obszar górnego brzucha (podwątrobowy). Zaledwie kilka centrów terapii protonowej na świecie oferuje obecnie tak nowoczesne leczenie. Również dzięki temu doświadczeniu jesteśmy częścią międzynarodowego zespołu ILROG, który sformułował konsensus zaleceń dotyczących RT protonowej w chłoniakach śródpiersia u dorosłych.

    Lekarze wraz z fizykami praskiego Centrum Terapii Protonowej uczestniczą w opracowywaniu zaleceń krajowych i międzynarodowych dotyczących leczenia chłoniaków, wygłaszają wykłady na kongresach krajowych i zagranicznych oraz uczestniczą w badaniach klinicznych związanych z radioterapią chłoniaków, takich jak analiza modeli dozymetrycznych i radiobiologicznych porównujących nowoczesne technologie radioterapii fotonowej z terapią protonową.